Kim jest detektyw i czym się zajmuje? Detektyw jest zawodem, który przeciętnej osobie kojarzy się z popularnymi serialami i książkami, z przygodami i niezwykłymi sprawami. To Sherlock Holmes, Herkules Poirot, to osobnik odważny, o niezwykłej umiejętności rozwiązywania najbardziej skomplikowanych zagadek. W rzeczywistości jednak codzienna praca detektywa nie jest zajęciem tak fascynującym i pełnym niebezpieczeństw. Usługi detektywistyczne to często zajęcia rutynowe, pełne zawiłości prawnych i „papierkowej” pracy.
Detektyw – definicja
Definicja detektywa jest różnie ujmowana w Polsce i na świecie. W Polsce detektyw jest pojmowany jako prywatny śledczy, osoba cywilna, która za opłatą może świadczyć nietypowe usługi. Takie podejście wiąże się jeszcze z okresem międzywojnia oraz urzędem sędziego śledczego, którego obowiązki wiązały się z prowadzeniem śledztwa, zaś po zebraniu dowodów, przedstawienie ich osobie prokuratora, decydującego o postawieniu (bądź nie) zarzutów.
Poza państwem polskim sytuacja wygląda nieco inaczej. Detektyw jest bowiem stanowiskiem bądź stopniem w policji. Niekiedy jest to po prostu tytuł przysługujący wszystkim osobom służącym w pionie dochodzeniowo-śledczym. Niekiedy natomiast tytuł detektywa jest zdobywany poprzez specjalny test bądź też długotrwałe szkolenia w akademii policyjnej.
Samo słowo „detektyw” w języku angielskim przysługuje także innym profesjom, np. ochroniarzom w sklepie (tzw. „shop detective”) czy osobom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo w hotelu („hotel detective”). W krajach angielskojęzycznych odpowiednikiem polskiego detektywa jest raczej „private investigator”, co można dosłownie tłumaczyć jako „prywatny śledczy”. Tak w Polsce, jak i np. w USA istnieje duża ilość zawodów zahaczający o usługi detektywistyczne. Takie rodzaje prac wykonują np. komornicy, windykatorzy, specjaliści od wyłudzeń i odszkodowań czy inspektorzy ochrony środowiska.
Jakie czynności wykonuje detektyw?
Usługi detektywistyczne https://www.24detektyw.pl są regulowane w Polsce ustawą (ustawa o usługach detektywistycznych z dnia 6 lipca 2001 roku). Działalność gospodarcza obejmująca tego rodzaju usługi polega na uzyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji na temat osób, przedmiotów i zdarzeń. Realizuje się je poprzez umowę, którą się zawiera ze zleceniodawcą.
Detektyw więc, zgodnie z ustawą, zajmuje się np. sprawdzaniem wiarygodności informacji dotyczących spraw gospodarczych. Poszukuje osób zaginionych bądź ukrywających się lub też zaginionego mienia. Usługi detektywistyczne obejmują także zbieranie informacji w sprawach, w których toczą się postępowania karne oraz sprawy związane z odkrywaniem oszustw ubezpieczeniowych.
Kto może, a kto nie może być zleceniodawcą dla detektywa?
Zleceniodawcą dla detektywa może być przedsiębiorca, ale także inny podmiot, nieposiadający statusu przedsiębiorcy. Może to być zarówno osoba fizyczna, jak i instytucja czy organ publiczny. Dawaniem zleceń dla detektywa, polegających na zbieraniu informacji nie może zaś zajmować się organ nadzorujący oraz prowadzący postępowanie karne w sprawach, w których podjęte jest postępowanie karne.
Jak zostać detektywem?
Do niedawna detektywem można było zostać zdając egzamin państwowy. Współcześnie licencja detektywistyczna jest udzielana każdej osobie posiadającej polskie obywatelstwo, która ukończyła co 21 lat oraz posiada wykształcenie średnie i nie toczy się wobec niej karne postępowanie ani nie była prawomocnie skazana. Osoba pragnąca zostać detektywem nie mogła w przeszłości być dyscyplinarnie wyrzuconą ze służb mundurowych.
Kandydat na detektywa powinien cechować się zdolnością psychiczną do tego rodzaju pracy, co powinno być potwierdzone przez orzeczenie lekarskie. Ponadto powinien posiadać nienaganną opinię, co z kolei musi być potwierdzone przez komendanta powiatowego policji. Oprócz tego konieczne jest odbycie szkolenia w zakresie ochrony danych osobowych, informacji niejawnych, przepisów regulujących prawa i obowiązki detektywa, a także zasad dotyczących działalności gospodarczej dotyczącej usług detektywistycznych.
Po stwierdzeniu u kandydata spełnienia wszelkich powyższych wymogów komendant wojewódzki policji wydaje licencję detektywistyczną, zaś „młody” detektyw trafia do rejestru przedstawicieli tego zawodu, który jest prowadzony przez MSWiA. Od tej pory jest już pełnoprawnym, licencjonowanym detektywem.
Co może, a czego nie może detektyw?
Uprawnienia detektywistyczne nie różnią zbytnio detektywa od innych osób prywatnych. Nie może on korzystać z żadnych środków, jakich nie mogą używać osoby prywatne. Detektyw nie może więc np. zakładać podsłuchu. Ustawa nakłada na tą profesję wiele obowiązków. Przede wszystkim muszą działać w zgodzie z zasadami etyki. Po drugie – nie mogą postępować korzystając ze środków technicznych oraz metod, które są zastrzeżone dla służb. Po trzecie – wszelkie umowy z klientami muszą być spisywane w postaci raportów. I wreszcie – po czwarte – detektyw zawsze musi posiadać przy sobie licencję i koniecznie okazywać ją na żądanie klientowi, z którym współpracuje.
